در این قسمت از سری آموزش طراحی تجربه کاربری ux به مباحث زیر خواهیم پرداخت :
تست کاربردپذیری (Usability Testing)
تست کاربردپذیری همانطور که از عنوانش مشخص است؛ بررسی قابلیت استفاده محصول و بررسی مفید بودن آن است. آیا این محصول اصلاً مفید بوده و به درد بخور است؟ چه ایراداتی بر آن وارد است؟ آیا همه کاربران می توانند به درستی از آن استفاده کنند ؟ محصول می تواند یک سایت یا اپلیکیشن باشد. تست کاربردپذیری توسط کاربران انجام می شود.
تست کاربردپذیری در مبحث UX به ۳ دسته تقسیم می شود :
۱ – اکتشافی : در ابتدای فرآیند توسعه محصول این نوع تست انجام می گیرد. اینکار برای ارزیابی اثربخشی محصول است و اینکه تا چه اندازه این محصول می تواند موفقیت آمیز باشد. آیا می توان با نمونه اولیه آن را پیاده سازی کرد؛ این محصول چگونه ذهن کاربران را به خود مشغول می سازد. و بسیاری از سوالات پایه ای در این تست اولیه یا اکتشافی به جواب می رسند.
۲ – ارزیابی : این یک آزمون کلی کاربردی است که در اواسط توسعه محصول به کار گرفته می شود. در این تست؛ رضایت، کارایی و قابلیت استفاده کلی مورد بررسی قرار می گیرد.
۳ – مقایسه ای : دو یا چند محصول یا طرح های تکنولوژیکی را مقایسه می کند و نقاط قوت و ضعف هر یک را تشخیص می دهد.
با چند نفر می توان تست کاربردپذیری را انجام داد ؟
به طور میانگین با ۵ نفر می توان بالای ۸۰ درصد تست را انجام داده و نتیجه گیری کرد.
نکات مهم در انجام تست کاربردپذیری
- قبل از هر چیزی هدف از انجام تست کاربردپذیری را تعیین کنید.
- به جای ایجاد فضای رسمی ، یک فضای صمیمی را برای انجام تست فراهم کنید.
- کاربران را راهنمایی نکنید.
- مدت زمان انجام تست حداکثر ۴۵ دقیقه یا ۱ ساعت باشد.
قابلیت دسترسی پذیری (Accessibility)
1 – محصول شما اگر برای افراد نابینا؛ افراد معلول، افراد دچار کوررنگی و یا سایر افراد ناتوان طراحی شود؛ می توان گوی سبقت را از رقبا برباید. برای مثال قابلیتی که شرکت بزرگ اپل در گوشی های آیفون برای افراد نابینا در نظر گرفته است؛ چیزی است که دسترسی پذیری تمامی افراد را به گوشی های آیفون ممکن کرده است لذا خیلی از این افراد گم شده خود را در اپل پیدا می کنند و دیگر سراغ گوشی های سامسونگ یا سایر برندها نمی روند؛ و از همین طریق صدها هزار مشتریِ بیشتر نسبت به رقبا جذب برند اپل می شوند. این می شود یک قابلیت به نام دسترسی پذیری که می تواند جایگاهی بیزینسی محصول شمارا فوق العاده بالا بکشد جدایی از اینکه درآمد شما را نیز منفعل خواهد ساخت.
۲ – در طراحی های تنها از رنگ برای انتقال داده و اطلاعات استفاده نکنید چراکه در دنیا از هر ۳۰ نفر ۱ نفر دچار کوررنگی می باشد. این کوررنگی در مردان خیلی بیشتر از زنان است. لذا آنها رنگ را خوب تشخیص نمی دهند. بهتر است مثلا برای مشخص کردن یک خطا با رنگ قرمز؛ که فرد کوررنگ قرمز را درست تشخیص نمی دهد؛ از متن هم در کنار خطا استفاده کنید. مثلا بنویسید؛ پیام با موفقیت ارسال نشد؛ ایمیل را به صورت صحیح وارد کنید.
افراد دچار کوررنگی تصویر را مثل سمت راست مشاهده می کنند.
۳ – رعایت استاندارد کنتراست متن و پس زمینه متن
براساس استاندارد WCAG کنتراست بین متن و بکگراند متن در حالت کلی بایستی حداقل ۵.۴ به ۱ باشد. اگر متن حداقل سایز ۲۴ پیکسل یا ۱۹ پیکسل حالت Bold باشد، کنتراست بایستی حداقل ۳ به ۱ باشد.
۴ – حتماً از متن به جای تصاویر هم استفاده کنید
افراد نابینا نمی توانند تصویر را مشاهده کنند اما می توانند متن تصویر را مشاهده کنند که می شود تگ ALT. افرادی که به هر دلیلی قادر به دیدن نیستن از اسکرین ریدر ها برای استفاده وب سایت
ها و… استفاده می کنند، بنابرین نیاز هست که برای توصیف تصاویر از متن استفاده کنیم که این افراد نیز توانایی درک تصاویر و اطالعات الزم را داشته باشند
فرآیند تست کاربردپذیری (The Usability Testing Process)
مرحله ۱ : برنامه ریزی تست کاربردپذیری
برنامه ریزی این مورد که چه محصولی را از لحاظ کاربردپذیری بایستی تست کنیم و هدف
از انجام آن چیست؟ به چه افرادی برای تست نیاز داریم و…
مرحله ۲ : ایجاد سناریوها و وظایف
ایجاد وظایفی که قرار هست برای انجام تست کاربردپذیری محصول خود به کار دهیم
مرحله ۲-۱ : انتخاب شرکت کنندگان
بر اساس تحقیقات کاربری و پرسونای ایجاد شده از هردسته افرادی را به عنوان شرکت کننده در انجام تست کاربردپذیری انتخاب می کنیم.
مرحله ۳ : انجام تست کاربردپذیری
با توجه به وظایف و شرکنندگانی که برای تست تعیین شده اند؛ تست کاربردپذیری را انجام می دهیم
مرحله ۴ : تحلیل و بررسی داده ها
اطلاعات و داده هایی که بدست آورده ایم را بررسی و تحلیل و نقد می کنیم
مرحله ۵ : ایجاد گزارش تست کاربردپذیری
ارائه داده های بدست آمده از تست کاربرپذیری به تیم و بررسی آن برای اعمال بر روی محصول
روش های تست کاربردپذیری
یکی از شاخص ترین روش های تست کاربردپذیری؛ تست به روش A/B test می باشد
مثلا با روش A/B Test بررسی می شود که کدام المان در سایت بهتر جواب می دهد و کدام مناسب نیست.
مطالب پیشنهادی :
